Δημόσια έργα με την επίβλεψη ιδιωτών μηχανικών.

Μεταξύ άλλων προβλέπεται και οριζόντιος «κόφτης» στο 10% για τις εκπτώσεις, μέτρο που ίσως ευνοήσει τη δημιουργία «καρτέλ», «απογείωση» των απευθείας αναθέσεων και αυξημένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, όπως απαιτούν οι ευρωπαϊκές οδηγίες • Ποιες άλλες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται στο όνομα της επιτάχυνσης των διαδικασιών.

Με ιδιώτες μηχανικούς που θα επιβλέπουν την εκτέλεση των δημόσιων έργων, οριζόντιο «κόφτη» στο 10% για τις εκπτώσεις, περισσότερες απευθείας αναθέσεις και αυξημένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις διαμορφώνει η κυβέρνηση το νέο τοπίο στις συμβάσεις του Δημοσίου με νομοσχέδιο που βγήκε στη διαβούλευση από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Μάλιστα, το νομοσχέδιο παράγει ήδη αποτελέσματα πριν ψηφιστεί. Οπως γράφαμε και σε πρόσφατο ρεπορτάζ («Εφ.Συν.», 18/11/20, «Οι μηχανικοί στα κάγκελα»), ομοσπονδίες στις οποίες συμμετέχουν μηχανικοί του Δημοσίου έχουν προκηρύξει απεργία-αποχή για τρεις εβδομάδες από τις Επιτροπές που υλοποιούν διαγωνισμούς και παρακολουθούν την υλοποίηση έργων, με αποτέλεσμα ήδη να αναβάλλονται διαδικασίες, όπως η αποσφράγιση των προσφορών για 12 κτιριακά έργα στον Δήμο Βόλου.

Το νομοσχέδιο που φιλοδοξεί να αντικαταστήσει τον νόμο 4412/2016 είχε περάσει από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 29 Οκτωβρίου και οι κυβερνητικές προθέσεις είχαν ήδη αποκαλυφθεί. Οι έξι ομοσπονδίες των μηχανικών που στελεχώνουν υπουργεία και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης προκήρυξαν αποχή μεταξύ 23/11 και 8/12/20 από τις Επιτροπές διότι η κυβέρνηση «εκχωρεί αρμοδιότητες Τεχνικής Υπηρεσίας και Υπηρεσι­ών Δόμησης σε “Αναπτυξιακούς Οργανισμούς” και ιδιώτες, εκχωρεί αντικείμενο γεωτεχνικών ελέγχων αλλά και επίβλεψης έργων σε Μητρώα Ιδιωτών, υποκαθισ­τά Δημόσιες Υπηρεσίες από Ανώνυμες Εταιρείες και δημόσιους υπαλλήλους με με­τακλητούς». Φαίνεται όμως ότι αυτό δεν επηρέασε έως τώρα την κυβέρνηση που έβγαλε το νομοσχέδιο σε διαβούλευση, όπου μεταξύ άλλων προβλέπεται:

ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΙΔΙΩΤΩΝ Θεσμοθετείται η ιδιωτική επίβλεψη έργων και μελετών αντί για την υπηρεσία που έχει οριστεί ως διευθύνουσα το έργο. Η υπηρεσία απαλλάσσεται επίσης και από τις επιμετρήσεις βάσει των οποίων έβγαιναν οι λογαριασμοί και οι πληρωμές για τους εργολάβους. Οι επιμετρήσεις θα υποβάλλονται πλέον από τον ανάδοχο που αναλαμβάνει την ευθύνη «ως προς την αλήθεια αυτών, με στόχο να επιταχυνθεί η πληρωμή των λογαριασμών», όπως αναφέρει το υπουργείο Υποδομών-Μεταφορών.

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ Αυξάνεται το όριο για απευθείας αναθέσεις στα 30.000 € για μελέτες και προμήθειες (από 20.000 €) και στα 60.000 € (από 40.000 €) για έργα που θα δίνονται χωρίς να προηγηθεί διαγωνισμός.

«ΚΟΦΤΗΣ» ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Οποιος υποψήφιος ανάδοχος προσφέρει τιμή χαμηλότερη από τον μέσο όρο των υπολοίπων σε ποσοστό 10% και άνω θα αποκλείεται, εκτός αν μπορέσει να αιτιολογήσει την έκπτωση αυτή. Αν τα δύο προηγούμενα μέτρα αποσκοπούν εμφανώς στην επιτάχυνση των έργων, ο περιορισμός των εκπτώσεων σχετίζεται σαφώς με τη λειψυδρία των έργων. Στο παρελθόν έχουν επιχειρηθεί αντίστοιχα μέτρα περιορισμού του ανταγωνισμού μεταξύ εργολάβων, τα οποία όμως στη συνέχεια κατηγορήθηκαν για εύνοια υπόγειων συνεννοήσεων και «καρτέλ». Ενα ερώτημα είναι εάν η κυβέρνηση θα καταφέρει να βγάλει στον αέρα πολλά έργα προκειμένου να μην αναγκάζονται οι ανάδοχοι να δίνουν υψηλές εκπτώσεις ώστε να κρατούν ζωντανές τις επιχειρήσεις τους. Το άλλο αφορά τη δυνατότητα του Δημοσίου να στηρίζει τα έργα σε μελέτες που δεν θα επιτρέπουν παρερμηνείες και μεγάλες εκπτώσεις ή διχογνωμίες για την ποιότητα της εκτέλεσης.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Ενισχύονται τα περιβαλλοντικά κριτήρια στις αναθέσεις έργων, ενώ κοστολογείται και ο «κύκλος ζωής» των έργων. Δηλαδή, η αρχή που αναθέτει ένα έργο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη στον προϋπολογισμό όχι μόνο τα κλασικά κόστη, αλλά και εκείνα που σχετίζονται με την επιβάρυνση του περιβάλλοντος για όσα χρόνια λειτουργεί. Πρόκειται για μέτρο που στηρίζεται σε ευρωπαϊκές οδηγίες και προφανώς θα δυσκολέψει τόσο όσους προκηρύσσουν όσο και εκείνους που διεκδικούν έργα, ευνοώντας μόνον όσους είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι.

Στο όνομα της επιτάχυνσης των διαδικασιών κινούνται και μια σειρά άλλων ρυθμίσεων του νομοσχεδίου:

■ Προβλέπεται κίνητρο-πριμ έως 5% επί της συμβατικής δαπάνης για έργα που θα παραδοθούν νωρίτερα από τις προθεσμίες, ενώ καθιερώνεται αυτοδίκαιη λύση της σύμβασης μετά την πάροδο 24 μηνών από τη λήξη του συμβατικού χρόνου για συμβάσεις μελετών.

■ Καταργούνται οι κληρώσεις για την ανάδειξη των επιτροπών επειδή «επέφεραν υπερβολικές καθυστερήσεις στη διεξαγωγή των διαγωνισμών».

■ Ενισχύεται το σύστημα «μελέτη – κατασκευή» (έχει επίσης κατηγορηθεί στο παρελθόν για αθέμιτες πρακτικές) ώστε να εκκινεί αμεσότερα η δημοπράτηση των έργων.

■ Στα μεγάλα έργα και όσα χαρακτηρίζονται ειδικής σημασίας για την οικονομία της χώρας θα εφαρμόζονται διατάξεις που αφορούν τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Ο νόμος 4412/2016, τον οποίο έρχεται να αντικαταστήσει το νομοσχέδιο αυτό είχε ψηφιστεί το 2016 με επισπεύδοντα τον τότε υπουργό Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη. Ο νόμος είχε στόχο να εφαρμόσει κοινοτικές οδηγίες και η νυν κυβέρνηση επικαλείται το γεγονός ότι χρειάστηκε να υποστεί από τότε μεγάλος πλήθος τροποποιήσεων, καθώς δημιούργησε για αρκετά μεγάλο διάστημα πρόβλημα στις δημοπρασίες. Το ζήτημα είναι εάν η νυν κυβέρνηση θα καταφέρει όντως να «ξεκολλήσει» πολλά μεγάλα και μικρά δημόσια έργα, διότι αλλιώς οι εργολάβοι θα συνεχίσουν να μάχονται για ψίχουλα και να τους φταίει το θεσμικό πλαίσιο.

Πηγή: efsyn.gr

Επισκέψεις: 93