ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΤΕΕ: Διάλυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης και αλλοίωση του ρόλου του ΤΕΕ: οι αλλαγές στο Νόμο 4412/16.

Η κυβέρνηση φέρνει στο Κοινοβούλιο προς ψήφιση μία ευρεία τροποποίηση του Νόμου 4412/16 για τις Δημόσιες Συμβάσεις. Το δυστύχημα είναι ότι για ακόμα μία φορά παρουσιάζει ένα νομοσχέδιο διαφορετικό από αυτό που έθεσε στη Δημόσια Διαβούλευση χωρίς όμως να έχει ενσωματώσει τα συμπεράσματα αυτής. Αναμένουμε μάλιστα να ακολουθήσει τη συνήθη μέχρι σήμερα πρακτική της και να καταθέσει κατά την συζήτηση εκτεταμμένες τροπολογίες-κρυφά χαρτιά που θα φέρουν από το παράθυρο ακόμα περισσότερες και μεγαλύτερες αλλαγές την τελευταία στιγμή.

Μπαίνοντας στην ουσία του νομοσχεδίου, το αρμόδιο Υπουργείο εισηγείται αλλαγές που αλλοιώνουν ανεπανόρθωτα το τοπίο των Δημοσίων συμβάσεων:

1. Επιβάλλει ιδιώτες στην επίβλεψη των Δημοσίων Συμβάσεων. Επεκτείνει την πολύ περιορισμένη σήμερα (μόνο σε πολύ μεγάλα έργα) ανάθεση της Επίβλεψης σε ιδιώτη, της επιλογής μάλιστα του Αναδόχου. Τυπικά, το Δημόσιο, στην περίπτωση που το επιλέξει αυτό, μπορεί να διατηρεί το δικαίωμα ελέγχου. Στην πράξη όμως η εκτεταμμένη υποστελέχωση των Δημόσιων Υπηρεσιών οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αδυναμία άσκησης οποιουδήποτε ελέγχου. Αντί να στελεχώσει τις Υπηρεσίες (θυμίζουμε την ακυρώση της δρομολογημένης προκήρυξης για μηχανικούς σε ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού) η κυβέρνηση συνειδητά επιλέγει την απαξίωσή τους και ταυτόχρονα δημιουργεί συνθήκες αδιαφάνειας. Η διαρκής αποψίλωση των Τεχνικών Υπηρεσιών και η υποκατάστασή τους από διάφορες «ευέλικτες» λύσεις θα λειτουργήσουν εις βάρος του δημόσιου συμφέροντος με τελικό αποδέκτη τον πολίτη.
2. Δυσχεραίνει το πλαίσιο για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις με την επί της ουσίας αύξηση των απαιτούμενων χρηματοοικονομικών πόρων. Η απαίτηση αυξημένων τζίρων, ιδιαίτερα σε ομοειδή έργα, αποτελεί ευθύ πλήγμα για τις ανεξάρτητες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, η αύξηση των απαιτούμενων εγγυητικών επιστολών, η κατάργηση των προσωρινών παραλαβών με συνακόλουθη τη μη πληρωμή κρατήσεων στους αναδόχους για μεγάλο χρονικό διάστημα και η κατάργηση τμηματικών παραλαβών δημιουργούν πιστωτική ασφυξία στους επίδοξους αναδόχους, με δεδομένα ότι ο τραπεζικός τομέας δεν είναι φιλικός προς τις επιχειρήσεις του κλάδου, αλλά και την κατάσταση που υπήρξε την τελευταία 10ετία τουλάχιστον.
3. Διευκολύνει και διευρύνει τις απευθείας αναθέσεις. Αυξάνει το ύψος των αναθέσεων χωρίς να ορίζει μέγιστο αριθμό ανά έτος. Το σύστημα της κλήρωσης που προβλεπόταν στον ν.4412/2016 για διάφορους λόγους δεν λειτούργησε όπως αναμενόταν. Εκφράζουμε επιφύλαξη για την αύξηση του ορίου, είμαστε όμως ριζικά αντίθετοι στη μη πρόβλεψη ενός μεγίστου ορίου κατ’ έτος στον ίδιο οικονομικό φορέα από το σύνολο των αναθετουσών αρχών.
4. Αλλοιώνει το ρόλο του ΤΕΕ μεταλλάσσοντάς το από Τεχνικό Σύμβουλο σε Φορέα Υλοποίησης πάσης φύσεως Μελετών και Έργων. Πλέον το ΤΕΕ θα μπορεί να προκηρύσσει πλήθος μελετών και έργων άσχετων με το ρόλο και τις αρμοδιότητές του, υποκαθιστώντας τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες. Το ΤΕΕ μετατρέπεται σε μία Πανελλαδική Αναθέτουσα Αρχή χωρίς ελεγκτικό μηχανισμό για την «ωρίμανση» και «επιτάχυνση» άγνωστο ποιών διαδικασιών. Παράλληλα για ακόμα μία φορά μεγάλος χαμένος θα είναι το Επιστημονικό Έργο που με συνέπεια έχει εγκαταλείψει η πλειοψηφία του ΤΕΕ. Για ακόμα μία φορά ο Πρόεδρος του ΤΕΕ λειτουργεί ερήμην των συλλογικών οργάνων του ΤΕΕ και νομοθετεί μέσω της κυβέρνησης το προσωπικό του όραμα για τους μηχανικούς: μεγάλη πίτα έργων για λίγους και «εκλεκτούς».
5. Διευκολύνει τη δόμηση στις περιοχές Natura 2000. Μετά το περιβαλλοντοκτόνο νομοσχέδιο του Μαΐου 2020, μπαίνει ακόμα ένα λιθαράκι στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος με χαλάρωση των όρων δόμησης στις περιοχές αυξημένου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.

Σήμερα, το νομοσχέδιο επιχειρεί την ευρεία τροποποίηση του ισχύοντος Ν.4412/16 οδηγώντας στα αντίθετα από τα απαιτούμενα αποτελέσματα:

• την μεγέθυνση της άκριτης απελευθέρωσης της αγοράς
• την ιδιωτικοποίηση της επίβλεψης ενώ την ίδια ώρα τα μελετητικά και εργοληπτικά πτυχία διαρκώς απαξιώνονται.
• την διάλυση των Μικρομεσαίων μελετητικών γραφείων και εργοληπτικών εταιρειών, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του κατασκευαστικού κλάδου.
• την εκχώρηση σημαντικών τμημάτων του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα.

Η απαραίτητη τροποποίηση του Νόμου 4412/16 για τις Δημόσιες Συμβάσεις όφειλε να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του συνολικού εκσυγχρονισμού των δημοσίων συμβάσεων προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος, συνοδευόμενη από τη συναίσθηση της πραγματικής κατάστασης στην ελληνική οικονομία.

Το κόστος της γραφειοκρατίας είναι δυσανάλογα μεγάλο κομμάτι της αξίας σε μία συμβαση, δυσβάστακτο για τους μικρούς εργολήπτες και μελετητές. Παρατηρείται το πρωτοφανές σε συμβάσεις έργων και μελετών να υπερτερούν των τεχνικών πλευρών τα νομικά και διοικητικά θέματα!

Αντιθέτως, η ευρωπαϊκή πρακτική επιφυλάσσει ειδικό, ευνοϊκό καθεστώς για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, λόγω της κρισιμότητας τους στο πεδίο της οικονομίας και την ίδια ώρα διαφυλάττει το δημόσιο συμφέρον. Η πρόβλεψη κάτω ορίων είναι στρατηγικής σημασίας και πρέπει άμεσα να επανέλθει για συμβάσεις κάτω των ορίων της σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας ως βασικό μέτρο προστασίας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.

Ταυτόχρονα πρέπει να προβλεφθούν:

• η απλοποίηση των δικαιολογητικών συμμετοχής στους διαγωνισμού χαμηλού προϋπολογισμού
• η απλοποίηση των διαδικασιών εφαρμογής της συμβάσης

Οι απαιτούμενες αλλαγές που προτείνουμε στοχεύουν:

• Στην κατάργηση κάθε άρθρου που επιτρέπει να θίγεται το δημόσιο συμφέρον ή ελλοχεύουν κίνδυνοι διαφθοράς και σε κάθε περίπτωση δεν προάγει την διαφάνεια
• Στην απόδοση θεσμικών κίνητρων με κλιμακώσεις υπέρ των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων έναντι των μεγάλων οικονομικών φορέων στο πλαίσιο του ισοτίμου ανταγωνισμού
• Στη διευκόλυνση συμμέτοχης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στους διαγωνισμούς και επομένως στην κατασκευή των δημοσίων έργων, χωρίς να θίγεται σε όλη τη διαδικασία του έργου το δημόσιο συμφέρον ή να ελλοχεύον κίνδυνοι διαφθοράς.

Ακολουθεί πινακας με τις αλλαγές και σχόλια κατ’ άρθρον για το σχέδιο νόμου, όπως είχε δημοσιευθεί στη δημόσια διαβούλευση:

Αλλαγές 4412 – κατ’ άρθρονDownload

Επισκέψεις: 48