ΣΕΜΠΧΠΑ: Για το Σχέδιο Νόμου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας».

Ο Σύλλογος Ελλήνων Μηχανικών Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΣΕΜΠΧΠΑ), συμμετέχει στη διαβούλευση  για τον εκσυγχρονισμό της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας, με αναλυτικές προτάσεις, τις οποίες προτίθεται να εμπλουτίσει το επόμενο διάστημα.

Τα τελευταία δέκα έτη, τα ζητήματα του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού τέθηκαν στο επίκεντρο των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, τόσο στο πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής όσο και στο πλαίσιο εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Η συγκυρία είναι κομβική για το αναπτυξιακό μέλλον της χώρας αφού η επιδιωκόμενη -εδώ και δεκαετίες- ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την έξοδο της χώρας από την κρίση, η οποία σημειωτέον δεν είναι μονοδιάστατη αλλά χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο της πανδημίας, της οικονομικής κρίσης και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Συνολικά, το Σχέδιο Νόμου κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση με αρκετά από τα στοιχεία που το συνθέτουν να καταγράφονται με θετικό πρόσημο. Δίνει λύσεις σε σημαντικά θέματα (οριοθέτηση οικισμών, μεταφορά Συντελεστή Δόμησης, κλπ.), ενσωματώνει τη σχετική νομολογία του ΣτΕ (Μεταφορά Συντελεστή Δόμηση, Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή, κλπ.) και θεσμοθετεί καινοτόμα εργαλεία (Εθνική Ονοματολογία Χρήσεων Γης, αντιστοίχιση χρήσεων γης με ΚΑΔ, outsourcing, μητρώα, κλπ). Οι μεταρρυθμίσεις που προωθούνται, με πιο χαρακτηριστική αυτή του περιορισμού της εκτός σχεδίου δόμησης -μέσα από τη σταδιακή κατάργηση των παρεκκλίσεων- και της μεταστροφής σε οργανωμένους υποδοχείς, αναμένεται να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με το επικείμενο πρόγραμμα για τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια.

Ωστόσο, διατυπώνονται ορισμένες επιφυλάξεις, όπως ενδεικτικά η έλλειψη στρατηγικής θεώρησης για τη μεταρρύθμιση, που θα ήταν αναμενόμενο να ενσωματώνεται στο πλαίσιο της Αιτιολογικής Έκθεσης, καθώς και το περιορισμένο χρονικό μεταβατικό διάστημα για την κατάργηση των παρεκκλίσεων στην εκτός σχεδίου δόμηση.

Επιπλέον, όπως γίνεται αντιληπτό από τις εξουσιοδοτικές διατάξεις του νομοσχεδίου, το εύρος της επιχειρούμενης παρέμβασης, προϋποθέτει τους επόμενους μήνες την έκδοση ενός αυξημένου αριθμού δευτερεύουσας νομοθεσίας (Προεδρικά Διατάγματα & Υπουργικές Αποφάσεις). Οι περισσότερες εξουσιοδοτικές διατάξεις, παρ’ όλο που είναι ειδικές και ορισμένες, δεν προβλέπουν πάντοτε προθεσμία για την έκδοση των κανονιστικών πράξεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΜΠΧΠΑ θεωρεί ότι είναι κρίσιμο και απαραίτητο να ενδυναμωθούν οι μηχανισμοί διαβούλευσης στο στάδιο νομοτεχνικής επεξεργασίας των εξουσιοδοτικών διατάξεων.

Η πρόβλεψη για την εισαγωγή πιστοποιημένων ιδιωτών μηχανικών για την αξιολόγηση των χωρικών μελετών και την υποστήριξη της διοίκησης, είναι κρίσιμη κυρίως λόγω του μεγέθους της μεταρρύθμισης και του φιλόδοξου προγράμματος υλοποίησης που ανακοινώθηκε, για την έγκαιρη ολοκλήρωσή του σχεδιασμού. Ωστόσο, με γνώμονα το μέγεθος του εγχειρήματος και τη διασφάλιση της επιτυχίας υλοποίησης της μεταρρύθμισης στο σύνολό της έως και την κάλυψη της επικράτειας από απαραίτητα, σύγχρονα και επίκαιρα χωρικά σχέδια, εκτιμάται ότι είναι απαραίτητη η επιχειρησιακή ενδυνάμωση της Κεντρικής Διοίκησης. Ειδικότερα, θεωρείται σκόπιμο να οργανωθεί σε επιχειρησιακό επίπεδο, να στελεχωθεί και να λειτουργήσει ένα κεντρικό γραφείο διαχείρισης προγράμματος (Program Management Office – PMO) για την παρακολούθηση της υλοποίησης τόσο της “μεταρρύθμισης” για τον χωρικό σχεδιασμό, όσο και του συναρτώμενου προγράμματος εκπόνησης Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Μια τέτοιου είδους επιχειρησιακή καινοτομία, σε συνδυασμό με το προβλεπόμενο outsourcing και το ηλεκτρονικό μητρώο χωρικών μελετών είναι εφικτό να θέσουν συνολικά τις βάσεις για μια ουσιαστική και ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος χωρικού σχεδιασμού στο σύνολό του.

Έως σήμερα, ορισμένες διατάξεις του νομοσχεδίου έχουν προκαλέσει αντιδράσεις, γεγονός αναμενόμενο, καθώς οι τομές που προωθούνται επιδέχονται βελτιώσεις σε ορισμένες πτυχές τους. Για το λόγο αυτό είναι κρίσιμο να τεθούν τα θέματα αυτά σε έναν γόνιμο δημόσιο διάλογο, ώστε εν τέλει να επιτευχθεί η απαραίτητη συναίνεση και να υποστηριχθεί η εφαρμογή της μεταρρύθμισης.

Ο ΣΕΜΠΧΠΑ προτίθεται να συμμετάσχει στο δημόσιο διάλογο που έχει ήδη εκκινήσει, θέλοντας να συμβάλει με θετικό τρόπο στην υιοθέτηση ενός νέου χωρικού και αναπτυξιακού μοντέλου που θα οδηγήσει τη χώρα στο μέλλον.

Επισκέψεις: 40