Μέτρα από τις κυβερνήσεις για τις COVID-19 συνέπειες στις υποδομές, που υλοποιούνται με ΣΔΙΤ.

Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο,  αναμένεται μια προσωρινή μείωση της ζήτησης και πιθανές διαταραχές σε συνθήκες λειτουργίας. Αυτά ακολούθως μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιθανή μείωση εσόδων για τις ΣΔΙΤ και άρα σε προβλήματα σε υφιστάμενες δανειακές συμβάσεις και άλλα παρεπόμενα έγγραφα, καθώς και σε υφιστάμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες.

της Δρ. Μαρίας Τζανιδάκη

Αναμένονται, επίσης, σημαντικές καθυστερήσεις στην πρόοδο της κατασκευής κυρίως λόγω θεμάτων, όπως έλλειψη εξοπλισμού, εργαζόμενων και πρώτων υλών. Ως πρώτη συνέπεια, λοιπόν, οι κεντρικές κυβερνήσεις θα πρέπει να περιμένουν καταρχάς σχετική μείωση των προβλεπόμενων εσόδων για έργα που βρίσκονται σε λειτουργία, δυσμενείς επιπτώσεις στην πρόσβαση σε δάνεια ή δυσκολίες στην επίτευξη χρηματοοικονομικού κλεισίματος για έργα, που βρίσκονται σε προετοιμασία και πριν την υπογραφή και ισχύ των συμβάσεων, και καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα κατασκευής για έργα, που βρίσκονται στην περίοδο εργασιών.

Πως να μειώσουμε τον κίνδυνο 

Βραχυπρόθεσμες απώλειες μπορούν να ανακτηθούν μετά από μια πάροδο κάποιων μηνών εάν οι λειτουργοί (operators) εκμεταλλευτούν τα διαθέσιμα αποθέματα εσόδων τους (reserve accounts), καθώς και το σταθερό μέρος των αμοιβών τους είτε από μακροχρόνιες υπηρεσίες είτε από επιμέρους συμβόλαια πώλησης (offtake agreements). Επιπροσθέτως, γεγονότα ανωτέρας βίας, γεγονότα απαλλαγής, γεγονότα αποζημίωσης και αλλαγή νομοθεσίας μπορούν να μπουν σε εφαρμογή ανάλογα με την περίπτωση.

Μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις μπορούν, επίσης, να μειωθούν χρησιμοποιώντας εργαλεία, όπως είναι το bridge financing, οι ‘ενέσεις’ κεφαλαίων, η επαναδιαπραγμάτευση κύριων παραμέτρων έργων –συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας των συμβάσεων. Μπορούν επίσης να αποτελέσουν αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης οι πιθανές ημερομηνίες επίτευξης κατασκευαστικών οροσήμων, που ανήκουν στην κρίσιμη διαδρομή, αλλά και δείκτες απόδοσης υπηρεσιών σε συνάρτηση με το πλαίσιο απόδοσης και το πλαίσιο των απομειώσεων.

Στις περιπτώσεις μακροχρόνιων αλλαγών και επιπτώσεων, τυχόν προσαρμογές σε υφιστάμενες ΣΔΙΤ θα ήταν αδύνατον να προχωρήσουν χωρίς τη συνδρομή των κυβερνητικών φορέων και χωρίς τομές ή καθοριστικά βήματα από την πλευρά των κρατικών φορέων και των χρηματοδοτών ιδιαίτερα σκεπτόμενοι τη μειωμένη ευελιξία των ΣΔΙΤ να προσαρμόζονται σε δραστικές ή απότομες αλλαγές. Τυχόν λύσεις συμβάσεων ή πιθανές μεταβιβάσεις κατά τη λήξη θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν με την κυβέρνηση να διαλέγει ή να αναγκάζεται να διαλέξει να λειτουργήσει και να διατηρήσει δύσκολα έργα. Αυτό βέβαια είναι πολύ δύσκολο να συμβεί.

Αναγκαίες κινήσεις από πλευράς των κρατικών φορέων

Οι υποδομές με ΣΔΙΤ θα πρέπει να επανεξεταστούν, στο σύνολο τους, ιδιαίτερα σε τομείς, που έχουν επηρεαστεί πολύ από την κρίση του COVID-19 -όπως αεροδρόμια, λιμάνια, αυτοκινητόδρομοι, μεταφορές και ενέργεια- για να επαναπροσδιορίσουμε τις επιπτώσεις της αγοράς και της ζήτησης. Αυτό θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και άλλους εμπλεκόμενους φορείς, όπως χρηματοδότες και κρατικούς φορείς, έτσι ώστε να σχεδιαστεί ένα σχέδιο δράσης με σκοπό τη μείωση των επιπτώσεων και τη διασφάλιση της συνέχειας παροχής των υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Οι χρηματοδότες θα πρέπει να υποστηρίξουν τις κυβερνήσεις να επανεξετάσουν επί του πρακτέου τη δομή των συμβάσεων, τα δάνεια, τα ακίνητα και να επαναδιαπραγματευθούν υφιστάμενους όρους. Μπορούν σε μακροχρόνιο επίπεδο, να εξεταστούν μεταξύ άλλων και θέματα, τα οποία περιλαμβάνουν τη δημιουργία εσόδων από υφιστάμενο στοκ υποδομών.

*Η Δρ. Μαρία Τζανιδάκη είναι Σύμβουλος Έργων ΣΔΙΤ και Υποδομών στη “Σαμαράς & Συνεργάτες ΑΕ – Σύμβουλοι Μηχανικοί”.

Επισκέψεις: 35